Nowosielce


 

Nowosielce-Gniewosz, jedna z nielicznych cząstek, składających się na całość naszej Rzeczpospolitej, posiadająca swoje własne pamiątki, własne życie i własne dzieje, przekazywane zarówno przez podania ustne, jak też zapisane w dokumentach i księgach.

Najstarszy dokument dotyczący Nowosielec związany jest z Jaćmierzem i pochodzi z 6 listopada 1390 roku.
W dokumencie tym Król Władysław Jagiełło nadaje Fryderykowi Mysnarowi wieś Jaćmierz i zawiera on m.in. stwierdzenie, ze granice Jaćmierza opierają się na drodze prowadzącej z tej miejscowości do wsi Nowosielce.

Inny dokument z 1426 roku mówi o zmianie lokacji Nowosielec z prawa ruskiego na magdeburskie. Wsią zarządzał sołtys, stąd wiemy, ze była ona wsią Królewską.

W 1624 roku Nowosielce zostały zniszczone podczas najazdu Tatarów. Nieliczni ocaleni mieszkańcy z czasem odbudowali swoje zagrody na zalesionych wzgórzach od strony Strachociny i Kostarowiec. Znacząca rozbudowa i powrót ożywienia Nowosielec, datują się około roku 1660 za czasów panowania Króla Jana Kazimierza, kiedy tu osiedlono jeńców Kozackich. Od roku 1885 dla odróżnienia od innych miejscowości o tej samej nazwie, których jest w Polsce kilkanaście przy okazji budowy kolei podkarpackiej, zmieniono nazwę wsi na Nowosielce-Gniewosz, od rodziny Gniewoszów, w piątym pokoleniu właścicieli obszaru dworskiego w tej wsi, rodziny bardzo zasłużonej Polsce i byłemu Krajowi Koronnemu-Galicji.

Nowosielce-Gniewosz położone są w pięknej okolicy w ziemi Sanockiej, w tak zwanych Dołach Jasielsko Sanockich, a właściwie w kotlinie zwężającej się w tym miejscu, pod 2203 długości i 49038 szerokości geograficznej, 10 km na zachód od Sanoka i 17 km na wschód od Rymanowa na szlaku kolei podkarpackiej Stróże-Zagórz, 319 m ponad poziomem morza, nad rzeką Pielnicą, dopływem Wisłoka. Szosa wojewódzka, podkarpacka, dzisiaj poważnie przeciążona biegnie przez środek wsi. Sąsiadami Nowosielec są: na zachód Długie, na wschód Pisarowce i Jędruszkowce, na północ Strachocina i Kostarowce, na południe Pielnia. Pagórkowaty teren okolic nadaje położeniu wsi bardzo malowniczy wygląd, a przyległe wzgórza wznoszące się do 472 m ponad poziomem morza porosłe są pięknym lasem mieszanym.

W okresie międzywojennym miały ok. 290 domów i wg spisu ludności z 1922 roku liczyły 1641 mieszkańców narodowości mieszanej, polskiej i ruskiej. Mieszkało tu także 9 rodzin żydowskich, liczących 50 osób, z czego jedna rodzina trudniła się rolnictwem a pozostałe handlem i krawiectwem. Ludność katolicka wsi trudniła się głównie rolnictwem i w niewielkim stopniu rzemiosłem- przeważnie kołodzieje i szewcy. Część mieszkańców pracowała w fabrykach i warsztatach w Sanoku oraz przy robotach kolejowych na trasie Zagórz-Sanok-Nowosielce-Zarszyn.

Znajduje się tu stacja kolejowa, poczta, szkoła podstawowa, średnia szkoła rolnicza (w dawnym dworze Gniewoszów), Dom Ludowy, Ośrodek Zdrowia, prężna Straż Pożarna, Kościół rzymsko-katolicki, stadion sportowy klubu „Szarotka”.

Szkoła podstawowa w Nowosielcach powstała w 1868 roku jako ludowa, a pierwszym stałym nauczycielem był Karol Boczar, którego wynagrodzenie wynosiło rocznie: beczkę kapusty, parę zelówek i dwa guldeny austriackie. Do roku 1908 istniała tylko jednoklasowa szkoła powszechna. W roku 1908 Galicyjska Szkolna Rada Krajowa zmieniła tę szkołę na dwuklasową, zaś w 1920 roku delegat Ministerstwa Wyznań Religii i Oświaty Publicznej zreorganizował ją na czteroklasową i taką pozostała do zakończenia II-giej wojny Światowej i kilka lat później. W 1951 roku działa już siedmio klasowa szkoła podstawowa, później- jak w całym kraju- ośmioklasowa a po reformie szkolnictwa w końcu lat 90-tych pozostała sześcioklasowa. Dalszą naukę młodzież pobiera w gimnazjum 3-klasowym w Długiem a potem wg wyboru w szkołach średnich i wyższych.

W roku 1930 Nowosielce liczyły 310 dzieci w wieku szkolnym a obecnie przy niewiele mniejszej liczbie mieszkańców- dzieci w tym wieku jest niespełna 150. Domów jest teraz w Nowosielcach ok. 350, a mieszkańców ok. 1300 w zasadzie jednej narodowości- polskiej.

Przed drugą wojną Światową Nowosielce-Gniewosz należały do parafii rzymsko-katolickiej w Zarszynie, parafię greko-katolicką miały na miejscu a obejmowała ona: Bażanówkę, Długie, Zarszyn, Jaćmierz i Posadę Jaćmierską i należała do greko-katolickiej diecezji przemyskiej. Parafia ta założona została prawdopodobnie za panowania Króla Jana Kazimierza. W urzędzie parafialnym znajdował się dokument z roku 1702, tak zwana oblata tj. wniesienie do ksiąg starostwa grodzkiego, sanockiego przywileju Króla Michała Korybuta Wiśnowieckiego z 25.VII.1670 roku zawierającego utrzymanie w prawie dożywotnim do połowy łanu należącego do probostwa wsi Nowosielce braci Stefana i Tomasza Jachnowiczów-Krasnosielskich i ich brata stryjecznego Jana. Akt ten wniósł Ksiądz Stefan Krasnosielski. Musiała też już około 1664 roku istnieć tu cerkiewka drewniana. Późniejsza, również drewniana cerkiew ufundowana w roku 1741, była budowlą b. interesującą i charakterystyczną jako typ starożytnej drewnianej architektury i przetrwała do roku 1893, w którym to roku, z powodu zatargu parafii greko-katolickiej z władzami, w sprawie budowy nowej cerkwi, została karygodnie przez włościan w ciągu jednej nocy rozebrana. Na miejsce starej wybudowano nową murowaną cerkiew w latach 1894-95. Uposażenie cerkwi wynosiło: 68 morgów ziemi, w czym 6 morgów łąk oraz wynagrodzenie ustawowe proboszcza. Proboszczami od roku 1777 byli następujący księża gr. kat. Ks. Wasyl Krasnosielski 1777-1781, Ks. Jan Kawałkiewicz 1781-1816, Ks. Michał Terlecki 1817-1869, Ks. Mikołaj Iwanowski 1870-1895, Ks. Antoni Menciński 1896-1908, Ks. Teodor Kusajło 1908-1925 oraz Ks. Stefan Menciński 1927-1944.

Po jednej stronie cerkwi jest stary cmentarz, po drugiej stronie grobowce rodziny Gniewoszów z 40-ma ich trumnami. Obecnie cerkiew nie istnieje, drugi raz w historii tej parafii greko-katolickiej została rozebrana w 1957 roku przez mieszkańców wsi, tym razem z inicjatywy kierownika szkoły podstawowej Jana Michalskiego z przeznaczeniem odzyskanego materiału na budowę szkoły. Po cerkwi został tylko stary zapomniany cmentarz i grobowce Gniewoszów na których w dniu święta zmarłych płonie światełko, zapalane rok rocznie przez członków rodziny Litwinów w czwartym pokoleniu prawdopodobnie spokrewnionych z Gniewoszami.

Urządzony w latach 20-tych nowy cmentarz leży o jakieś 500 kroków na zachód od cerkwi i został podzielony na trzy części: południową zajęły mogiły poległych w I wojnie światowej, wschodnią przeznaczono dla greko-katolików, a zachodnią dla rzymsko-katolików.

W roku 1927 ówczesna właścicielka majątku dworskiego Pani Helena Gniewosz powołała do życia komitet budowy kościoła rzymsko-katolickiego w Nowosielcach, przekazując równocześnie pod budowę plac o powierzchni 4 morgi. W skład komitetu weszli: Walerian Szałankiewicz- przewodniczący, Helena Gniewosz, Karol Michalski, Józef Boczar, Cyprian Borek i inni. Kościół wybudowano w latach 1932-34 a pierwszym duszpasterzem od 1938 roku był Ks. Pęcherek zamieszkały we dworze. Przez okres okupacji niemieckiej i do roku 1948 duszpasterz owali kolejno Ks. Lewiński 5 lat, Ks. Wołczański (krótko), Ks. Papczyński (krótko).

W roku 1948 dekretem kurii Biskupiej z 3.01.1948 roku L-12/48 utworzono w Nowosielcach samodzielną parafię. W latach 1948-1952 nie było tu stałego duszpasterza z powodu braku warunków utrzymania i zamieszkania. Dojazdowo parafię obsługiwał w niedziele i święta Ks. Krystyński- Katecheta z Zarszyna. Staraniem proboszcza zarszyńskiego Ks. Władysława Winiarza i miejscowego Komitetu Kościelnego przystąpiono ponownie do budowy plebani (pierwszy materiał zajął okupant). W roku 1952 dokładnie 12 grudnia parafię objął Ks. Jan Czajkowski za którego proboszczowania wybudowano drewnianą plebanię, budynek gospodarczy, ogrodzono cały teren parafialny, wybudowano dzwonnicę, w kościele wykonano polichromię, instalację elektryczną, witraże, posadzkę i boczne ołtarze (przeniesione z cerkwi). Od 1.08.1969 roku do 31.08.1971 roku proboszczem był Ks. Józef Duda, od 1.09.1971 roku do 14.07.1982 roku Ks. Czesław Wojnar i w tym okresie zmieniono pokrycie dachu Kościoła z dachówki na blachę, wykonano centralne ogrzewanie Kościoła, zmieniono polichromię, wykonano odwodnienie i chodnik wokół Kościoła, rozpoczęto budowę punktu katechetycznego. Od 15.07.1982 roku do 5.07.1984 roku proboszczem był Ks. Grzegorz Tereszczak, który doprowadził do wykończenia i poświęcenia punktu katechetycznego. Od 5.07.1984 roku proboszczem parafii Nowosielce jest Ks. Jan Gancarz, którego staraniem wykonano tynki szlachetne na zewnątrz kościoła, ułożono chodnik z kostki, wykonano nowe schody, nowe ogrodzenie Kościoła i wybudowano nową plebanię. Ponadto wykonano i sfinansowano inne czyny dla upiększenia świątyni z inicjatywy parafian. Z inicjatywy sołtysa Jana Stokłosy dokonano zbiórki pieniędzy, za które zakupiono 14 nowych ławek do Nawy głównej, natomiast Emil Węgrzyn z rodziną ufundowali nowy obraz Papieża Jana Pawła II umieszczony przy prezbiterium, żyrandol na chórze oraz wykonali ławki na chór, przebudowę balustrady i nagłośnienia na chórze. Należy jeszcze wspomnieć, że w roku 1963 do parafii przydzielono 3 siostry Zakonu Opatrzności Bożej, które zostały ulokowane w podarowanym budynku po Magdzie i Ludwiku Grzebień, a w roku 1974 Urząd Gminy w Zarszynie oddał do użytku mieszkańców nowy cmentarz komunalny usytuowany w sąsiedztwie kościoła.

Wybudowany w 1886 roku budynek Stacji Kolejowej (na zdjęciu 1) został zniszczony w noc sylwestrową 1945 roku przez oddział UPA pacyfikujący w tym samym czasie całą wioskę, zamordowano wówczas 16 osób i spalono 152 domy mieszkalne. Spłonął także niedawno wybudowany Dom Ludowy (na zdjęciu 2), w którym skupiała się cała działalność kulturowa wsi. Inicjatorami budowy Domu Ludowego w latach 1924-1927 byli: Helena Gniewosz, Stanisław Górski, Karol Michalski. Józef Boczar. Cyprian Borek, Stanisław Chrabąszcz, Jan Cwykiel, Jan Federkiewicz, Franciszek Komański, Irena Niedźwiedzka i Walenty Burczyk. Z inicjatywą budowy nowego domu Ludowego wyszli mieszkańcy w 1962 roku.

Komitet społeczny w składzie: Józef Chrabąszcz, Augustyn Lewiński, Juliusz Dragan, Stanisław Michalski, Antoni Borek, Stanisław Wolański, Helena Szajna, Irena Węgrzyn, Piotr Wawrzyński i inni; w 1963 roku przystąpił do budowy a już 31 grudnia 1969 roku urządzono w nowej sali pierwszy bal sylwestrowy. Do chwili obecnej Dom Ludowy służy mieszkańcom znakomicie, a mieści się tam: sala widowiskowa, świetnie wyposażone zaplecze kuchenne, Ośrodek Zdrowia, Biblioteka, Ochotnicza Straż Pożarna (3 garaże i 2 świetlice), gabinet dentystyczny i  biuro sołtysa. Sołtysem obecnie jest Pan Jan Stokłosa- drugiej kadencji.

W czasach minionych, pozaborowych najmniejsza jednostka administracyjna kraju nazywała się „gminą” (dziś sołectwo), a przedstawicielem gminy był Wójt, naczelnik a później po II wojnie światowej- Sołtys. Odkąd istnieje rejestr pisany wójtami gminy Nowosielce wg porządku chronologicznego byli: Franciszek Maruniak 1830-1836, Jan Bogda 1836-1842, Kocan 1842-1848, Andrzej Kukla 1848-1854, Michał Bochenko 1854-1860, Franciszek Michalski 1860-1866, Jan Kawałko 1866-1872, Franciszek Michalski ponownie 1872-1878, Grzegorz Bogda 1878-1884, Franciszek Michalski po raz trzeci 1884-1890, Franciszek Kapis 1890-1896, Michał Michalski 1896-1902, Grzegorz Bogda 1902-1908, Andrzej Furła 1908-1913, Teodor Bogda 1913-1914, Bartłomiej Szałankiewicz 1914-1916, Władysław Grotowski właściciel dóbr Jaćmierz 1917-1919, Bartłomiej Kapis 1919-1923, Karol Michalski 1923-1926, Antoni Maciejowski 1926-1927, Jan Maruniak 1927-1932, Karol Michalski 1932-1936, Jan Maruniak 1936-1939, Mikołaj Bandrowczak 1939-1942, Józef Plesz 1942-1944, Stanisław Michalski 1944-1945, Jan Szal 1945-1947, Marcin Szal 1947-1948, Józef Pacek 1948-1951, Jan Wolański 1951-1952, Tadeusz Kapis 1952-1954, Teofil Szal 1955-1957, Antoni Borek 1957-1969, Józef Chrabąszcz 1969-1989, Antoni Pisula 1989-2002 i od 2002 roku Jan Stokłosa.

Był też w niedalekiej historii okres kiedy to Nowosielce stały na czele Gromady, utworzonej w 1951 roku w wyniku reorganizacji Gminnych Rad Narodowych. Ze zlikwidowanej GRN w Zarszynie utworzono Gromadzkie Rady w Jaćmierzu, Besku, Zarszynie i Nowosielcach.

GRN w Nowosielcach była w tym czasie jedną z największych pod względem obszarowym i liczby mieszkańców. Do GRN  Nowosielce należały jeszcze Pisarowce, Jedruszkowce i Pielnia. Obsługa Gromadzkiej Rady składała się z 4 osób tj: przewodniczącego, sekretarza, referenta do spraw skupu i obowiązkowych dostaw oraz referenta do spraw meldunkowych.

Pierwszym przewodniczącym GRN Nowosielce został Jan Wolański, a kolejnymi byli: Zygmunt Michalski, Bronisław Nowosławski, Jan Cyganik i Gabriel Gagatko. W roku 1972 nastąpiła kolejna reorganizacja administracji-  zlikwidowano Gromadzkie Rady, a utworzono ponownie Gminne Rady Narodowe. Nowosielce weszły w skład Gminy Zarszyn.

Nowosielce Gniewosz jak na skromną wieś położoną w pobliżu dużego powiatowego miasta posiadały od dawna znaczną ilość instytucji gospodarczych, społecznych i oświatowych np. oprócz już wcześniej wymienionych istniało tu od roku 1894 Kółko Rolnicze, którego założycielami byli: Michał Folta i Michał Michalski, pod szyldem Kółka prowadzony był sklep wiejski. W latach trzydziestych ubiegłego wieku oprócz sklepu, Kółka Rolniczego Nowosielce miały sklepy prywatne: 2 katolickie i 3 żydowskie. Obecnie w Nowosielcach jest 6 sklepów)oczywiście prywatnych) w tym jeden duży samoobsługowy oraz jeden bar piwny.

W 1954 roku wieś została zelektryfikowana w latach 1966-1970, zgazyfikowana.  W 2004 roku wybudowano chodnik wzdłuż szosy a obecnie dobiega końca montowanie kanalizacji i jest nadzieja na dobre drogi wewnętrzne.

Od prawie 90-ciu lat działa w Nowosielcach Ochotnicza Straż Pożarna, która aktualnie jest najprężniejszą organizacją we wsi a przez fachowców Państwowej Straży oceniana jest na najlepszą w powiecie Sanockim i jedną z najprężniejszych na Podkarpaciu (szczegóły w rysie historycznym OSP Nowosielce).

Samodzielny Ośrodek Zdrowia w Nowosielcach rozpoczął działalność pod koniec lat 70-tych ubiegłego wieku, a organizacją pracy od podstaw zajęły się pielęgniarki: Kazimiera Woźniak, Helena Węgrzyn oraz lekarz Alicja Błaszczak. Obecnie Ośrodek Zdrowia to nowocześnie wyposażony Zakład Opieki Zdrowotnej z oddziałem w Zarszynie, Jaćmierzu, Odrzechowej, Bażanówce i Pielni, posiadający własne laboratorium analityczne i gabinety fizykoterapii. Zakładem tym kieruje pan doktor Dariusz Wanielista zatrudniając ponad 20 osób personelu białego i pomocniczego.

Gromadzka Biblioteka Publiczna w Nowosielcach powstała 22 kwietnia 1958 roku i została ulokowana w skromnej prywatnej izbie kierowniczki biblioteki Ireny Węgrzyn. Na początek było tu 225 książek, a do końca 1958 roku liczba ta podwoiła się oraz zmieniono lokal na oddzielny pokój (20m2) w nowym domu kierowniczki biblioteki.

W krótkim czasie kierowniczka zorganizowała punkty biblioteczne w Jęduszkowcach, Pisarowcach i Pielni. W dwunastoletnim okresie pracy Ireny Węgrzyn biblioteka osiągnęła wiele sukcesów w organizacji konkursów recytatorskich, wieczorków poezji i odczytów otrzymując przy tym liczne nagrody zbiorowe i indywidualne w postaci wyposażenia i gotówki. Jednym z ciekawszych wydarzeń w historii biblioteki było zaproszenie kierowniczki do Ministerstwa Kultury i Sztuki w Warszawie gdzie otrzymuje nagrody za swa działalność. 

Kolejni kierownicy biblioteki to: Helena Brejta (w lokalu GRN), Augustyn Dobija( we własnym domu), Tamara Zubel (w nowym Domu Ludowym), ponownie Irena Węgrzyn, a od 1982 roku Janina Węgrzyn kierująca filią Biblioteki Gminnej do chwili obecnej, z powodzeniem podtrzymując dobre tradycje kultury i folkloru. 

Jest też w Nowosielcach klub sportowy „Szarotka”, zajmujący się głównie piłką nożną w sekcjach seniorów, juniorów i trampkarzy. Obecnie występuje w klasie A, a największym dotychczas osiągnięciem była obecność przez pewien czas w Klasie Okręgowej. Klub posiada boisko pełno wymiarowe, boisko treningowe, kort tenisowy i dobrze wyposażoną szatnię.

Wśród nieszczęść jakie poza wojnami dotknęły mieszkańców Nowosielec należy wymienić wielkie wylewy Pielnicy w latach 1893, 1911, 1925, 1941, 1957, 1980 oraz epidemię cholery w latach 1893-94, która pochłonęła we wsi blisko 100 osób i epidemię tyfusu plamistego w 1920 roku, która zabiła ok. 50 osób. Ciała osób zmarłych na cholerę pochowano poza wsią na wzgórzu, na południe od cerkwi.

Dwór w Nowosielcach otoczony pięknym parkiem stał zawsze w tym samym miejscu, a jego dzisiejszy wygląd jest wynikiem modernizacji w latach 1904-1905. Jest to połączenie stylu empirowego z modnym w tamtym czasie stylem secesyjnym. Dwór mieścił 14 pokoi mieszkalnych i przed I-wszą wojną posiadał własną elektrownię i wodociągi, urządzony był komfortowo na co składały się całe pokolenia Gniewoszów. W czasie I-wszej wojny został doszczętnie zrabowany, odbudowany w okresie międzywojennym, ponownie ograbiony w II wojnie światowej.

Naprzeciw dworu przy szosie, pomiędzy stawami stoją dwie piękne figury, jedna Matki Bożej druga Św. Józefa ufundowane przez Wiktora Gniewosza w 1920 roku. Obszar dworski obejmował w okresie międzywojennym 570 morgów z łąkami i pastwiskami oraz 170 morgów lasu, razem około 750 morgów wraz z folwarkiem zwanym „Sołtystwem” (od strony Długiego).

Przed rozbiorami Nowosielce należały do Województwa ruskiego, ziemi sanockiej, kasztelani sanockiej. Po rozbiorach Nowosielce przeszły na własność Józefa hr. Mniszcha, a od niego zostały odkupione przez Stanisława Gniewosza z Olexowa, od którego to bierze początek tzw. Nowosielska linia Gniewoszów herbu Rawicz. W 1795 roku majątek ten przejmuje syn Stanisława Józef. W roku 1801 Nowosielce przechodzą na jego brata Piotra zmarłego w 1811 roku w Nowosielcach i tam pochowanego. Przez pewien czas Nowosielce dziedziczył Skrzynecki, ojciec późniejszego generała z powstania listopadowego 1831 Jana Skrzyneckiego. Po Piotrze majątek przejął jego syn Wiktor, właściciel majątków: Tokarnia, Wola Piotrowa i Karlików. Wiktor zmarł w 1841 roku w Nowosielcach i tu został pochowany. Wdowa po nim Łucja gospodarzyła tu jeszcze 53 lata do 1894 roku a po jej śmierci Nowosielce-Gniewosz obejmuje jej syn Feliks, który brał udział w powstaniu styczniowym 1863 roku, był marszałkiem ziemi sanockiej od 1885 do 1897 roku. Po jego śmierci majątek obejmuje jego jedyny syn- Wiktor urodzony w 1880 roku w Nowosielcach, zmarły w 1921 roku. Po nim Nowosielce przechodzą na jego siostrę stryjeczną, Helenę Gniewosz ostatnią właścicielkę majątku, zasłużoną dla Nowosielec działaczkę społeczną w dziedzinie kultury i edukacji zawodowej. Po II-giej wojnie światowej majątek został rozparcelowany w ramach reformy rolnej a ponieważ spadkobiercy nie podjęli się zagospodarowania tzw. „poresztkówki”- we dworze utworzono Spółdzielnię Produkcyjną w oparciu o byłych robotników rolnych tego majątku i działaczy partii komunistycznej. Z rozpędu przez 2-3 lata gospodarowano na ok. 50 hektarach, jednak z braku przygotowania zawodowego i doświadczenia w prowadzeniu gospodarstwa doprowadzono majątek do ruiny i po interwencji ówczesnych władz powiatowych pod koniec lat pięćdziesiątych rozwiązano spółdzielnię. Na bazie resztek ocalałego majątku zorganizowano szkołę rolniczą, najpierw zawodową, a później technikum. Szkoła istnieje nadal, a jej charakterystykę i historię można poznać na jej stronie internetowej.

Po rozwiązaniu Spółdzielni Produkcyjnej władze powiatowe zasugerowały założenie Kółka rolniczego. Inicjatorami ze strony Rolników byli: Stanisław Michalski i Stanisław Wolański. Poza usługami rolniczymi Kółko zajmowało się produkcją pustaków, kręgów betonowych, betonowej dachówki, a po wybudowaniu garaży, podjęło się produkcji drzewnej, głównie palet transportowych.

Kolejnymi prezesami kółka  byli: Stanisław Michalski, Władysław Silarski, Piotr Wawrzyński, Jan Micuda, a kierownikiem zakładu drzewnego był Pan Kociumbas.

W latach osiemdziesiątych Kółko rozwiązano a uzyskane ze sprzedaży sprzętu pieniądze przekazano na konto pomocy szkole.

Jak już wcześniej wspomniano, ostatnia właścicielka majątku dworskiego Helena Gniewosz dała się poznać jako działaczka społeczna niezwykłej miary znana w całym powiecie sanockim. Skupiła wokół siebie ponad 30 kobiet wiejskich, dla których zorganizowała kursy: koronkarski, kroju i szycia, rolniczo-sadowniczy, hodowlano weterynaryjny, ponadto organizowała odczyty, prowadziła wypożyczalnie książek i czytelnię, aż wreszcie w roku 1929 doprowadziła do powstania organizacji kobiecej Koło Gospodyń Wiejskich. Pierwszą przewodniczącą koła została Michalina Folta, a pierwszym osiągnięcie koła pod jej kierownictwem było fachowo przygotowane widowisko teatralno- muzyczne pod tytułem „Królowa przedmieścia”. Wielokrotnie prezentowane w okolicy występy tego widowiska przyniosły znaczne dochody przeznaczone na budowę kościoła rzymsko-katolickiego. Kolejną przewodniczącą koła była Maria Litwin pełniąca tą funkcje do wybuchu II-giej wojny światowej. W roku 1946 koło wznowiło swoją działalność pod przewodnictwem Heleny Szajnowej, która już przed wojną była przewodniczącą Stowarzyszenia Młodzieży Katolickiej Żeńskiej i dała się poznać jako animatorka życia kulturalnego, szkoląc młodzież w dziedzinie aktorstwa, śpiewu i tańca ludowego. W tym tez kierunku działała nadal przygotowując wiele spektakli i przedstawień aż do przejęcia tej roli w 1972 roku przez Ochotniczą Straż Pożarną.

Kolejnymi przewodniczącymi KGW były: Katarzyna Mołczan 1969-1971, Teresa Michalska 1971-1974 i od 1974 roku do chwili obecnej Janina Watral.

W okresie tym Koło zajmowało się głównie sprawami gospodarczymi pomagając przy urządzaniu Ośrodka Zdrowia, budowie Punktu Katechetycznego, upiększaniu kościoła i obsłudze dożynek. Koło organizuje również pokazy kompozycji kwiatów suszonych, sztucznych oraz stroików bożonarodzeniowych i wielkanocnych.

W roku 1999 Koło obchodziło uroczyście jubileusz 70-cio lecia z udziałem licznych znakomitych gości m.in. Stanisława Nakonieczna i Kazimiera Haniak. Za niespełna dwa lata kobiety KGW obchodzić będą kolejny jubileusz- 80-cio lecia, będzie to okazja do miłego spędzenia czasu w swojskiej atmosferze.

Życie toczy się nadal tworząc nowe karty historii, które w miarę upływu czasu dołączą do tego opracowania.

Czytelników tej monografii zapraszamy do współpracy w zakresie uzupełniania i bieżącego rejestrowania faktów historycznych.


Autor opracowania: Emil Węgrzyn

Materiały źródłowe:
- Stanisław Poraj Górski- „Jedniodniówka” z 11.09.1927 roku.
- Kronika Parafialna- Parafii Nowosielce.
- Kronika Koła Gospodyń Wiejskich w Nowosielcach.
- Kronika Gromadzkiej Biblioteki w Nowosielcach.
- Relacje świadków.
- Pamiętniki własne autora.

Nowosielce, 20 luty 2007 roku.

 

Copyright by OSP Nowosielce. Wszelkie prawa zastrzeżone.